Ο Δήμος Βασιλικής είναι ένας από τους 23 δήμους του νομού που απαρτίζεται από τις πρώην κοινότητες και νυν Δημοτικά διαμερίσματα της Βασιλικής , της Θεόπετρας και της Περιστέρας. Οι πρώην Κοινότητες (Βασιλικής –Θεόπετρας –Περιστέρας) του Δήμου ήταν ενταγμένες στο Δήμο Αιγινίου με πληθυσμό 4.667 κατοίκους και έδρα την Καλαμπάκα με τις τότε ονομασίες Βοϊβόδα - Καβέλτσι - Τσάσι.
Ο Δήμος Βασιλικής κατέχει κεντρική θέση στο Νομό Τρικάλων και ειδικότερα βρίσκεται στα όρια των Αντιχασίων και της Θεσσαλικής πεδιάδας, στο μέσο της διαδρομής Καλαμπάκας - Τρικάλων και συνορεύει βόρεια με το Δήμο Καλαμπάκας, ανατολικά με το Δήμο Παραληθαίων, νότια με το Δήμο Φαλώρειας και Τρικάλων και δυτικά με το Δήμο Καλαμπάκας. Έχει έκταση 41.800 και πληθυσμό από την απογραφή του 1991, 2.554 κατοίκους. Το υποθαλάσσιο ύψος του κυμαίνεται από 260 μέχρι 500 μέτρα.
Η Βασιλική απέχει εννέα (9) χιλιόμετρα από την Καλαμπάκα και είναι μία πεδινή Κοινότητα γεωργοκτηνοτρόφων, με πληθυσμό 1.650 κατοίκων (το καλοκαίρι φτάνουν τους 2.000). Τρία (3) χιλιόμετρα πριν φτάσουμε στη Βασιλική βρίσκεται ο μικρός οικισμός των Αγίων Θεοδώρων, με 75 κατοίκους (110 το καλοκαίρι). Πήρε το όνομά της από την κυρά Βασιλική (1793-1834) που καταγόταν από εδώ (κόρη του Κίτσου Κονταξή) και δόθηκε από τον Αλή πασά σαν τσιφλίκι το παλιό χωριό Βοϊβόδα που έκτοτε πήρε το όνομά της. Αργότερα και μέχρι την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το χωριό έγινε τσιφλίκι της βάλιντε – σουλτάνας (μητέρας του σουλτάνου). Η Βασιλική για να εξιλεωθεί για το γάμο της με τον Αλή, έχτισε πέντε εκκλησίες στο Θεσσαλικό κάμπο- μία από τις οποίες ήταν και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Για την κατασκευή της, πάντα κατά την παράδοση, ο Αλή πασάς έστειλε τον πρωτομάστορα τον Σάμπλο. Τα εγκαίνια του Αγίου Νικολάου, που είναι σταυροειδής ναός με τρούλο, έγιναν στις 12 Μαϊου του 1818. Στον εξωτερικό τοίχο της κόγχης του Ιερού, πάνω από μικρή αμίδα, παρίσταται η μορφή της κυρά – Βασιλικής.
Παλιά το όνομά της ήταν Βοϊβόνδα ή Βοϊβότσα και ακόμα παλιότερα Παλιοβλάχους και έτσι αναφέρεται στο σιγίλλιο του πατριάρχη Αντωνίου Δ΄(1393) ως όριο της Επισκοπής Σταγών.
Το σημερινό όνομα οι κάτοικοι το αποδίδουν στο πέρασμα από το χωριό τους της γνωστής Κυρά Βασιλικής των Ιωαννίνων η οποία λόγω της φιλοξενίας που έτυχε έκτισε σύμφωνα τον κεντρικό ναό του Αγίου Νικολάου, σύμφωνα με επιγραφή σκαλισμένη σε μαρμάρινη πλάκα που είναι εντοιχισμένη πάνω από τη νότια είσοδο του ναού . Στην επιγραφή η Βασιλική χαρακτηρίζεται ως αυθέντισσα της Βοϊβόντας.
Το χωριό αυτό, όπως και η Σαρακήνα Καλαμπάκας και η Μεταμόρφωση Καρδίτσας ήταν τσιφλίκι της Κυρά Βασιλικής ενώ αργότερα και μέχρι την απελευθέρωση της Θεσσαλίας ήταν τσιφλίκι της Βαλιντέ σουλτάνας (μητέρας του σουλτάνου). Πάντα κατά την τοπική παράδοση ο Αλή πασάς έστειλε τον πρωτομάστορα Σάμπλο για να κατασκευάσει μέσα στο χωριό χαντάκι σαν όριο για το άσυλο των Χριστιανών που καταδίωκαν οι Τούρκοι.
Ο Ναός του Αγίου Νικολάου , είναι σταυροειδής με τρούλο , νάρθηκα στη δυτική πλευρά και εστεγασμένη στοά τόσο στην ίδια πλευρά όσο και στη νότια. Στην επιγραφή όπου διαβάζουμε ότι ο ναός αυτός κτίσθηκε από την κυρά Βασιλική αναφέρεται ως έτος ίδρυσής του το 1818,ενώ σε μια άλλη επιγραφή που αναγράφεται στο εσωτερικό του ναού πάνω από την ίδια είσοδο αναφέρεται ότι ιστορήθηκε (αγιογραφήθηκε) το 1839(αωλθ) από τον ζωγράφο Χρήστο ιερέα , ενώ δηλώνεται και ο τόπος καταγωγής του , η Σαμαρίνα, τόπος κι άλλων ζωγράφων που αυτήν την εποχή περιοδεύουν στην περιοχή και αγιογραφούν ναούς.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία της περιοχής είναι ο ναός του Αγ. Γεωργίου που κάνει αισθητή την παρουσία του, από απόσταση καθώς κανείς ανεβαίνει προς την Καλαμπάκα κτισμένος σε μια από τις πλαγιές της οροσειράς των Αντιχασίων.
Στο Δήμο Βασιλικής, ανήκει και ο μικρός συνοικισμός Αγ. Θεοδώρων, με λίγους αλλά φιλόξενους κατοίκους που με ευχαρίστηση σε δείχνουν το δρόμο που θα ακολουθήσεις για να φθάσεις στη ομώνυμη μονή. Η Ιερά Μονή Αγ. Θεοδώρων, στέκει αγέρωχη σε βράχο που φύτρωσε αναπάντεχα σε ένα πλάτωμα της οροσειράς των Αντιχασίων. Δείχνει να προστατεύει από ψηλά την κοιλάδα του Πηνειού που απλώνεται μπροστά της και να προαναγγέλλει το μοναδικό παγκοσμίου κληρονομιάς φαινόμενο, που θα ξεπροβάλλει σε λίγο, το σύμπλεγμα των Μετεωρίτικων βράχων. Παλιότερα ήταν μετόχι της Ι. Μ. Αγ. Στεφάνου ενώ σε γράμμα του μητροπολίτη Λαρίσης Νεοφύτου του 1541, αναφέρεται μεταξύ των Μετεωρίτικων μοναστηριών. Πότε ακριβώς κτίσθηκε δεν γνωρίζουμε γιατί η μονή κάηκε στο διάστημα από το 1941-1944. Σε επιγραφές χαραγμένες σε διάφορα σημεία της τοιχοποιίας της αναφέρονται τα έτη 1718 και 1762 που μάλλον αντιστοιχούν σε ανακαινίσεις τμημάτων της.
Πρόκειται για ένα στενόμακρο και ψηλό κτήριο, που λόγω της στενότητας του χώρου, χωρίζεται σε τρία πατώματα, όπου ανοίγονται μικρά κελιά, ένα όμορφο και λιτό αρχονταρίκι αλλά και έναν ναΐσκο με ελάχιστες τοιχογραφίες. Η μονή μέχρι πρόσφατα ακατοίκητη απέκτησε ζωή και κίνηση αφού εγκαταστάθηκε μικρή γυναικεία μοναστική κοινότητα.